Yelken Manevraları Kavança ve Tramola

Son güncelleme tarihi 9 Aralık 2022 by Ertuğrul Müyesseroğlu

Türk eğitim sisteminde çocuklar geometrik açıları 4. sınıf da matematik dersinde öğrenmeye başlar. Geometrik açıları günlük hayatta kullanabilmeleri ise biraz daha vakit alabilir. Bu yüzden 8 – 10 yaş aralığındaki optimist yelken sporcularına yelken manevralarını anlatırken görsel destekli olarak yelken konumunun tarif edilmesi daha yerinde olacaktır.

Not: Yelkenle yeni tanışan küçük sporcuların temel yelken manevralarını öğrenmeden önce yelken seyirlerini öğrenmesi gerekir. Böylelikle hangi manevrayı ne için yaptığını daha iyi anlayacaktır.

Yelken seyirleri hakkında bilgi edinmek için “Optimist Sporcularının Bilmesi Gereken Yelken Seyirleri” başlıklı yazımızdan faydalanabilirsiniz.

Tramola Yelken Manevrası

Teknenin baş tarafını rüzgarın içinden geçirerek yaptığımız manevraya tramola manevrası diyoruz. Tramola manevrası orsa seyrinde rüzgarüstüne doğru 90°’lik bir dönüşle yapılır. 

Genç sporcular manevra öncesinde sırtlarını teknenin kıç tarafına verip sağ kollarını omuz seviyesinde açtıklarında 90°’lik tromala manevrası sonrasında olması gerektikleri istikameti tespit edebilirler.

Bu manevranın amacı rüzgarın geldiği yöne doğru ilerleyebilmektir. Yelken tekneleri rüzgarı direk karşılarına alarak ilerleyemedikleri için rüzgara karşı zigzaglar çizerek ilerler. Yelkencilikte buna rüzgara karşı tırmanmak da denmektedir. Suda rüzgara karşı zigzaglar çizerek ilerleyebilmek için ise orsa seyirde olup tramola manevraları yapılması gerekir.

Teknenin rüzgarüstüne dönebilmesi yani tramola manevrası yapabilmesi için dümen yekesinin ucu sporcu tarafından bulunduğu yerin karşısına olacak şekilde teknenin omuzluğuna yani kıç tarafın köşesine getirilmelidir. 

Tramola manevrasında rüzgarın direk içine girerek diğer tarafa geçmekteyiz. Yani teknemizin baş tarafı yelkenin rüzgar toplayamadığı bölgeye girerek dönüş yapmaya başlayacaktır. 

Teknemiz manevra başında aldığı rüzgarın itme kuvvetiyle dönüşünü tamamlayacağı için önce yavaşlayacak manevranın tamamlanmasıyla birlikte tekrar hızlanacaktır. Teknemiz baş tarafı rüzgarın içine girdiğinde yelkenimizin bumbası teknenin ortasına gelerek sallanmaya başlar. Yelkencilikte buna yapraklanma diyoruz. Manevra tamamlandıkça yelken bumbası da karşı tarafa geçişini tamamlayacaktır. Bu esnada eş zamanlı olarak yelken bumbası ile optimist sporcusu da yer değiştirir ve teknenin dengesini korur.

Kavança Yelken Manevrası

Teknenin kıç tarafını rüzgarın içinden geçirerek yapılan manevraya kavança manevrası diyoruz. Kavança manevrasında tekne rüzgarı kıç tarafından almaktadır. Bu yüzden kavança manevrası pupa ve geniş apaz seyirlerinde rüzgaraltına doğru yapılan manevradır.

Teknemizin istikameti rüzgarın estiği yöne doğru ise yelkenimiz rüzgarı kıç tarafından almak durumunda olacaktır. Bu istikamette yavaş gitmek istiyorsanız pupa seyrinde, hızlı gitmek istiyorsanız geniş apaz seyrinde ilerleyebilirsiniz.

Teknenin rüzgaraltına dönebilmesi yani kavança manevrası yapabilmesi için dümen yekesinin ucu sporcu tarafından kendine doğru olacak şekilde teknenin omuzluğuna yani kıç tarafın köşesine getirilmelidir. 

Kavança manevrası özellikle geniş apaz seyrindeyken oldukça sert bir manevradır. Bu seyirde yelken rüzgar istikametinde 135°’lik bir açıyla ilerlemektedir. Bu yüzden kavança manevrası esnasında bumba çok hızlı bir şekilde 90°’lik bir yer değişikliği yapacak şekilde diğer tarafa hareket edecektir. 

Bu manevrada tramola manevrasında olduğu gibi hareketsiz bölge olmadığı için yelken rüzgar toplamaya devam eder. Sporcunun önlem olarak iskotasını biraz toplaması yelkenin kontrolsüzce savrulmasını bir nebze kısıtlayacaktır. Optimist sporcusu manevra yapmadan önce bu bilinçle hareket etmelidir. Aksi takdirde sporcu bumba çarpması sonucu suya düşebilir ya da teknesinin dengesini sağlayamayarak alabora olmasına neden olabilir. 

Sporcu kavança manevrasına başlamadan önce önlem olarak iskotasını biraz toplamalı ve yelkenin kontrolsüzce diğer tarafa geçmesini önlemelidir. Burada sporcu yelken bumbası diğer tarafa geçerken başlangıçta toplamış olduğu iskotasını kontrollü bir şekilde boşlaması gerekir. Bir yandanda sporcu hızlı ve eş zamanlı bir şekilde bumba ile yer değiştirmelidir.

Pupa seyrinde ise sertlik biraz daha azdır. Küçük bir kavança manevrası ile bumba yer değiştirir.